آلبرت بندورا: نظریه شناختی اجتماعی بندورا

او نظریه یادگیری اجتماعی را مطرح کرد و بر نقش یادگیری مشاهده ای و تقلید در یادگیری رفتار تاکید داشت. مفاهیم مهم دیگر او شامل : خودتنظیمی ، خودکار آمدی ، عروسک بوبو و مثلث بندورا هست.

1. توجه / 2. به خاطر سپاری / 3. تولید رفتار / 4. انگیزه

1. شخص / 2. رفتار / 3. محیط

1.رفتار های مجرمانه می تواند بدون مواجه قبلی با چنین رفتاری رخ دهد/ 2.تاکید بیش از اندازه بر یادگیری مشاهده ای و نادیده گرفتن شرطی سازی کلاسیک و کنشگر / 3. تاثیر عوامل ارثی و ژنتيکی در نظریه او جایی ندارد

خودکارآمدی بندورا به معنای باور فرد به توانمدی هایش هست/ باور فرد به موفقیت در کار و تحصیلی و…

لبرت بندورا یادگیری از راه مشاهده را به چهار مرحله تقسیم می‌کند:

1️⃣ توجه: فرد باید به رفتار مدل توجه کند؛ عواملی مانند جذابیت و اعتبار مدل در این مرحله مهم‌اند.
2️⃣ حفظ کردن: اطلاعات باید در حافظه ذخیره شوند تا بعداً بازتولید شوند.
3️⃣ بازتولید: فرد باید توانایی اجرای رفتار را داشته باشد؛ تمرین و بازخورد کمک‌کننده است.
4️⃣ انگیزه: بدون انگیزه، رفتار اجرا نمی‌شود؛ پاداش و تنبیه (مستقیم یا غیرمستقیم) تأثیرگذارند.

🔹 بندورا بر تقویت غیرمستقیم تأکید دارد، یعنی مشاهده پاداش یا تنبیه دیگران بر یادگیری اثر می‌گذارد.

1️⃣ مدل‌سازی معلمان: رفتار و نگرش معلم به‌عنوان الگو بر یادگیری دانش‌آموزان تأثیر می‌گذارد.
2️⃣ یادگیری گروهی: تعامل و مشاهده همسالان باعث تقویت یادگیری می‌شود.
3️⃣ تقویت غیرمستقیم: مشاهده تشویق یا تنبیه دیگران بر انگیزه دانش‌آموزان اثر می‌گذارد.
4️⃣ ایجاد خودکارآمدی: معلمان می‌توانند از طریق بازخورد مثبت، اعتمادبه‌نفس دانش‌آموزان را افزایش دهند.
5️⃣ استفاده از رسانه‌ها: فیلم‌های آموزشی و محتوای بصری به یادگیری مشاهده‌ای کمک می‌کنند.

جبر متقابل (Reciprocal Determinism) مفهومی کلیدی در نظریه یادگیری اجتماعی آلبرت بندورا است که بیان می‌کند رفتار، عوامل شخصی (شناخت‌ها، احساسات، باورها) و محیط به‌صورت پویا و دوسویه بر یکدیگر تأثیر می‌گذارند.

🔹 سه عنصر اصلی جبر متقابل:

1️⃣ فرد: افکار، احساسات، باورها و توانایی‌های شناختی که بر رفتار و محیط اثر می‌گذارند.
2️⃣ محیط: عوامل بیرونی مانند فرهنگ، قوانین و تعاملات اجتماعی که رفتار فرد را شکل می‌دهند.
3️⃣ رفتار: اعمال فرد که هم تحت تأثیر محیط و شناخت‌های شخصی است و هم می‌تواند آن‌ها را تغییر دهد.

✅ مثال:

🔹 دانش‌آموزی که به ریاضی علاقه دارد (فرد)، بیشتر تمرین می‌کند (رفتار) و معلم او را تشویق می‌کند (محیط)، که باعث افزایش انگیزه‌اش می‌شود و این چرخه ادامه پیدا می‌کند.

این نظریه بر تأثیر متقابل و پویای فرد، رفتار و محیط تأکید دارد و نشان می‌دهد که انسان‌ها تنها تحت تأثیر محیط نیستند، بلکه خودشان هم می‌توانند آن را تغییر دهند.

نظریه بندورا، به زبان ساده، می‌گه:
ما فقط با تجربه مستقیم یاد نمی‌گیریم؛ بلکه با دیدن رفتار دیگران و نتیجه‌اش هم یاد می‌گیریم.

این رو بهش می‌گن یادگیری مشاهده‌ای.