اریک اریکسون: 8مرحله رشد روانی اجتماعی
- روان شو
- نظریه پردازان

اریک اریکسون، پیرو رویکرد روانشناسی ایگو (یک شاخه از روانپویشی) بود. در حالی که نظریه او تحت تأثیر زیگموند فروید قرار گرفت، اما به جای تمرکز بر رشد روانی-جنسی، بر رشد روانی اجتماعی تمرکز داشت. مراحل اریکسون، کل چرخه زندگی را در بر میگرفت و شامل هشت مرحله بود که در هر یک از این مراحل، فرد با تعارضهایی روبرو میشود که باید آنها را حل کند. شیوه پژوهش اریکسون مشاهده بالینی بود . او معتقد بود که مراحل رشد تحت تأثیر عوامل اجتماعی و وراثتی هستند. اریکسون بر نقش فعال فرد در رشد تاکید داشت.
اریکسون 8 مرحله رشد روانی اجتماعی
1. اعتماد در برابر بی اعتمادی :
این مرحله تولد تا یک سالگی کودک را شامل می شود . در این مرحله اگر والدین به نیاز های کودک پاسخگو باشند و مثلا وقتی کودک گرسنه شد به موقع او را تغذیه کنند و رفتار های قابل پیش بینی از خود نشان دهند ، در کودک حس اعتماد شکل میگرد و متوجه می شود که دنیا جای امن و قابل اعتمادی هست.
ولی آیا همیشه والدین می توانند 100 درصد نیاز های کودک را برآورده کنند؟ قطعا نه
پس کودک گاهی اوقات حس بی اعتمادی را تجربه میکند . مثلا کودک احساس گرسنگی می کند ولی مادرش به خرید رفته، و کودک باید صبر کند تا مادرش بیاید در اینجا کودک حس بی اعتمادی را تجربه میکند و از نظر اریکسون کودک باید میزان مناسبی بی اعتمادی را تجربه کند تا ناز پرورده نشود.
گفتیم کودک در این مرحله هم اعتماد و هم بی اعتمادی را تجربه میکند. آنچه که باعث میشود کودک با موفقیت از این مرحله عبور کند ، تعادلی بین اعتماد و بی اعتمادی هست . کودک میداند شاید لحظاتی ناکامی و ناراحتی را تجربه کند ولی میداند والدینی دارد که میتواند روی حمایت آنها حساب کند.
درنتیجه کودک به هسته اصلی این مرحله یعنی امیدواری دست پیدا میکند. یعنی میداند اگه به مشکلی بر بخورد همیشه کسی هست که به او کمک کند و از او حمایت کند.

2. خودمختاری در برابر شرم و شک :
از سوی دیگر، اگر کودکان بیش از حد تحت کنترل یا مورد انتقاد قرار گیرند، ممکن است به توانایی های خود شک کنند.این می تواند منجر به عدم اعتماد به نفس، ترس از امتحان کردن چیزهای جدید و احساس عدم کفایت در مورد توانایی هایی هایش شود.

3. ابتکار در برابر حس گناه :
4. سازندگی در برابر حقارت
اما وقتی حس حقارت در کودک ایجاد میشود که :
عدم حمایت کافی از سوی والدین یا معلمان: اگر والدین یا معلمان به جای تشویق، کودک را مدام نقد کنند یا از او انتظارات بیش از حد داشته باشند، کودک ممکن است احساس کند که هرگز نمیتواند رضایت آنها را جلب کند.
مقایسه با دیگران: اگر کودک به طور مداوم با دیگر همسالان خود مقایسه شود و عملکردش پایینتر از آنها باشد، ممکن است به این باور برسد که کمتر از دیگران ارزشمند است.
شکستهای مکرر: اگر کودک در یادگیری مهارتهای جدید، مانند خواندن، نوشتن، یا ورزش موفق نباشد و این شکستها به طور مداوم تکرار شوند، او ممکن است احساس کند که «من توانایی انجام هیچ کاری را ندارم.»
نادیده گرفتن موفقیتها: اگر دستاوردهای کودک توسط والدین، معلمان یا جامعه مورد توجه قرار نگیرد، او ممکن است احساس کند که تلاشهایش بیارزش است.
زورگویی یا طرد اجتماعی: تجربه طرد شدن از گروههای همسالان یا مواجهه با زورگویی میتواند حس بیکفایتی را تقویت کند.

5. هویت در برابر سردرگمی
گروه همسالان در شکل گیری هویت نقش مهمی دارد ، نوجوانان برای دوستان خود ارزش بیشتری نسبت به خانواده خود قائل هستند.
سردرگمی و بحران هویت وقتی در نوجوان ایجاد می شود که ، به او آزادی برای آزمون و خطا داده نشود و محدود شود در نتیجه دچار سردرگمی نقش می شود و نمیداند در آینده چه شغل و رشته ای را انتخاب کند و دچار نا امیدی می شود .
6. صمیمت در برابر انزوا
7. زایندگی در برابر رکود

8. انسجام من در برابر نا امیدی
نا امیدی وقتی در سالمند ایجاد می شود که با نگاه کردن به زندگی خودش ، حس شکست و پشیمانی کند در نتیجه دچار افسردگی و ترس از مرگ می شود .
مقایسه مراحل رشد فروید و اریکسون
1. فروید مراحل رشد روانی _ جنسی را مطرح کرد که از نوزادی تا مرحله بلوغ را شامل می شد. درحالیکه اریکسون مراحل رشد روانی _ اجتماعی را مطرح کرد که از تولد تا دوران پیری را شامل میشد.
2. اریکسون انسان را موجودی فعال و با اراده در نظر میگیرد که خودش می تواند سرنوشت خودش را تعیین کند و دیدی مثبت به انسان دارد. برخلاف فروید که معتقد بود انسان نقش چندانی در سرنوشت خود ندارد.
کاربرد نظریه اریکسون در آموزش و پرورش
اریکسون به والدین پیشنهاد میکند اگر میخواهند به فرزندانشان حس امنیت و اعتماد بدهند ، ابتدا باید به خودشان اعتماد داشته باشند .( والدی که نسبت به خودش و کار هایی که انجام میدهد اطمینان ندارد چه طور میتواند حس اعتماد و امنیت را به فرزنش منتقل کند ؟ )
نظریه اریکسون به زبان ساده
بر اساس تئوری روانی-اجتماعی ، همه ی ما هشت مرحله رشد را پشت سر می گذاریم که از کودکی شروع می شود و تا پیر ی ادامه پیدا میکند. در هر مرحله، ما باید بر چالشی غلبه کنیم.
اگر این چالش ها را با موفقیت پشت سر بگذاریم احساس اعتماد به نفس می کنیم، شخصیت ما سالم رشد می کند و احساس شایستگی می کنیم. اما اگر در حل این تعارض ها خوب عمل نکنیم، ممکن است احساس کنیم که به اندازه کافی خوب نیستیم، که منجر به احساس بی کفایتی می شود.
🔗 نظریه اریکسون pdf
برای مطالعه بیشتر
- کتاب نظریه های رشد کرین/فصل 12
- en.wikipedia.org
- www.simplypsychology.org
- www.verywellmind.com
ماخذ: b2n.ir

2 نظر
عالی از هر جهت.
کوتاه
مختصر
مفید
اگه نمودار درختی و تصویر بیشتر باشه بهتر هست بهترتر میشه❤️😊
سلام
خیلی ممنون از لطف تون
چشم.سعی میکنیم این مورد را لحاظ کنیم