هاینز ورنر : نظریه ارگانیسمی تطبیقی

روان شو
نظریه پردازان

در این بخش از روان شو به معرفی و تدریس نظریه ورنر که نظریه ارگانیسمی تطبیقی را بیان کرد ، می پردازیم. هاینز ورنر مفاهیم مهمی مثل : اصل اورتوژنیک و فرآیند میکروژنز را مطرح کرد. او به مقایسه کودکان با افراد بومی پرداخت و شباهت هایی را در بین آنها پیدا کرد، اما این موضوع باعث شد انتقاد هایی به او وارد شود.

فهرست مطالب

خلاصه ای از زندگی هاینز ورنر

ورنر در اتریش به دنیا آمد و علاقه زیادی به موسیقی داشت ولی روزی در دانشگاه به جای کلاس موسیقی به سالن سخنرانی وارد شد که در باره فلسفه کانت بود و آن قدر جذب این موضوع شد که از موسیقی به روانشناسی تغییر رشته داد.

او با اشتیاق به مباحث جدید جنبش روانشناسی جدید یعنی گشتالت روی آورد.

مکتب لایپزیک تاثیر بسیار قوی را بر نظریه، ارگانیسمی تطبیقی ورنر گذاشت.

ورنر همچنین تحقیقات زیادی در باره ی کودکان عقب مانده و کودکان مبتلا به آسیب مغزی انجام داد.

اصل اورتوژنیک

تعریف اصل اورتوژنیک به این صورت هست : رشد زمانی اتفاق می افتد که از حالت عدم افتراق به افتراق و یک پارچگی سلسله مراتبی برسیم.

برای مثال، در مورد رشد شخصیت کودک، در ابتدا کودک ممکن است خود را به عنوان بخشی از محیط اطرافش ببیند و تفاوتی بین خود و دیگران قائل نشود. اما با گذشت زمان و رشد بیشتر، کودک شروع به تمایز بین خود و دیگران می‌کند. این فرآیند شامل شناخت خود به عنوان یک فرد مستقل با ویژگی‌ها و احساسات خاص خود است.

در مراحل اولیه، کودک ممکن است احساسات خود را به صورت کلی و بدون تمایز تجربه کند. مثلاً وقتی ناراحت است، ممکن است نتواند دلیل خاصی برای ناراحتی خود بیان کند. اما با رشد بیشتر، کودک یاد می‌گیرد که احساسات خود را شناسایی و بیان کند. او می‌تواند بگوید که به دلیل خاصی ناراحت یا خوشحال است و این احساسات را به موقعیت‌های خاصی نسبت دهد. این مثال های نشان دهنده حرکت کودک از عدم افتراق به افتراق و یکپارچگی سلسله مراتبی هست.

مراحل افتراق خود از شی

یکی از کاربرد های اصل اورتوژنیک در افتراق خود از شی هست. به این معنا که کودک به تدریج خودش را از محیط جدا میکند، که در 3 مرحله رخ میدهد :

1. سطح حسی حرکتی عاطفی : در این مرحله نوزاد به سختی می تواند بین خودش و دنیای خارج افتراق و جدایی ایجاد کند . طبق نظریه پیاژه ، کودک در این مرحله هنوز به پایداری شئ نرسیده.

2. سطح ادارکی خالص تر : در این مرحله کودک به تدریج دنیا بیرون از خودش را درک میکند و شروع به پرسیدن نام اشیاء و توصیف آنها می کند.

3. سطح ادراکی تفکر : در این مرحله فرد به حدی زیادی از عینیت رسیده است و تحلیل های غیر شخصی از امور دارد.

فرآیند میکروژنز

فرآیند میکروژنز بسیار سریع و نا آگاهانه هست و شامل ، حرکت دائم از حالت عدم افتراق به افتراق و یکپارچگی سلسله مراتبی هست. میکروژنز بیشتر در افراد خلاق دیده می شود ، که می توانند هم از فرآیند های فکری اولیه و هم پیشرفته استفاده کنند.

در اینجا مثالی از نحوه ظاهر این فرآیند در یک فرد خلاق آورده شده است:

1. یک فرد خلاق ممکن است با یک ایده مبهم شروع کند( عدم افتراق). به عنوان مثال، یک هنرمند ممکن است طلوع زیبایی را ببیند و برای خلق یک نقاشی الهام بگیرد.

2. هنرمند شروع به کشف این ایده می کند، شاید با ترسیم خطوط کلی یا آزمایش رنگ ها. این مرحله شامل آزمون و خطای زیادی است زیرا هنرمند سعی می کند جوهر طلوع خورشید را به تصویر بکشد.

3. هنرمند شروع به توسعه بیشتر ایده را اضافه میکند، و طرح های اولیه را اصلاح می کند. آنها ممکن است در مورد ترکیب بندی، تعامل نور و سایه و احساساتی که می خواهند منتقل کنند فکر کنند.

4. گاهی اوقات، هنرمند ممکن است از کار استراحت کند و اجازه دهد ایده در ناخودآگاه خود بجوشد. این دوره می تواند به بینش ها و دیدگاه های جدیدی منجر شود.

5. سپس هنرمند ممکن است لحظه ای از وضوح یا دستیابی به موفقیت را تجربه کند، جایی که ایده ناگهان به شکلی منسجم گرد هم می آید.

6. در نهایت، هنرمند کار را برسی می کند، هر گونه تغییرات لازم را انجام می دهد و اطمینان حاصل می کند که با چشم انداز اولیه آنها همسو است. این مرحله ممکن است شامل جستجوی بازخورد از دیگران یا تأمل در تأثیر کار باشد.( افتراق و یکپارچگی)

در طول این فرآیند، فرد خلاق درگیر یک تعامل پویا بین تفکر آگاهانه و پردازش ناخودآگاه می شود و دائما ایده های خود را پالایش و تکامل می دهد.

ادراک قیافه شناسانه

مفهوم بعدی در نظریه ورنر: ادارک قیافه شناسانه مبتنی بر چهره افراد هست و عواطف را مستقیم به ما منتقل می کند . در این حالت کودک به اشیاء بی جان ، عواطفی را نسبت می دهد مثلا می گوید : خورشید داره به من لبخند می زنه .

کودکان و افراد بومی به دلیل عدم افتراق بین خودشان و دنیای بیرونی تمام جهان را سرشار از عواطف و حیات درک میکنند. مثلا افراد بومی وقتی مشاهده می کنند درختی در حال قطع شدن هست بسیار نارحت شده و درد و ناراحتی آن درخت را حس می کنند.

در ادارک فنی هندسی ادارک براساس ویژگی ها عینی اشیاء، و واقع بینانه تر هست.