رفتارگرایی: معرفی 3 نظریه پرداز معروف

رفتارگرایی
0
(0)

در روانشناسی ما انواع نظریه پردازان را داریم مثل : روانکاوی ، رفتارگرایی ، انسان گرایی ، شناختی و… در این بخش به تعریف و توضیح نظریه رفتارگرایی می پردازیم. رفتارگرایی بیان می‌کند که تمام رفتارها از طریق تعامل شرطی با محیط یاد گرفته می‌شوند بنابراین، رفتار فقط یک پاسخ به محرک‌های محیطی است.  رفتارگراها فقط بر روی رفتارهای قابل مشاهده متمرکز هستند. برخی از شخصیت‌های مهم رویکرد رفتارگرایی شامل: بی. اف. اسکینر، ایوان پاولف ، ادوارد ثرندایک ، جان واتسون و آلبرت بندورا.

نظریه رفتارگرایی

 1. یکی از مهم ترین اصول رفتار گراها  ، تمرکز آنها بر روی رفتار های قابل مشاهده هست، و اموری مثل : احساسات ، تفکرات و انگیزه ها که قابل مشاهده نیست را کنار میگذاردند . البته رفتار گراها منکر  وجود انگیزه ها و عوامل درونی نیستند ولی چون این امور را نمی توان به طور عینی مشاهده و آزمایش کرد ، در نتیجه پرداختن به آن را بیهوده می دانستند.

رفتار گرایی در مخالفت با نظریه روانکاوی ایجاد شد و بیان کرد روانکاو ها بر اموری مثل ناهشیاری می پردازند ، چیزی که اصلا نه می توان مشاهده کرد و نه آزمایش کرد. آنها معتقد بودند روانشناسی برای اینکه مثل سایر علوم مثل : فیزیک و شیمی پیشرفت کند باید از شواهد علمی و آزمایش ها استفاده کند.
رفتارگرایی
رویکرد رفتارگرایی.مکتب رفتار گرایی

2. رفتار های ما ناشی از محرک ها و پاسخ هایی هست که از محیط پیرامونمان دریافت می کنیم. مثل ترشح بزاق سگ در آزمایش پاولف که محرک غذا بود و پاسخ ترشح بزاق.

 

بیایید یک مثال دیگر در مورد رفتار انسان بزنیم. فرض کنید شما در حال یادگیری زبان انگلیسی هستید. هر بار که شما یک کلمه یا عبارت جدید را به درستی استفاده می‌کنید، معلم شما تحسین می‌کند و به شما تبریک می‌گوید. این تقویت مثبت باعث می‌شود شما بیشتر تلاش کنید تا زبان انگلیسی را یاد بگیرید و بهتر صحبت کنید.

 

در این مثال، محرک (یادگیری و استفاده درست از کلمات انگلیسی) باعث می‌شود پاسخی (تحسین و تبریک معلم) برانگیخته شود. با تکرار، این رابطه تقویت می‌شود و شما به صورت خودکار بیشتر می‌خواهید زبان انگلیسی یاد بگیرید و بهتر صحبت کنید. این یک مثال از چگونگی کارکرد رفتارگرایی در زندگی روزمره است.

 

3. یکی دیگر از اصول رفتار گرایی این هست که آنها معتقدند رفتار های ما توسط محیط پیرامون و عوامل بیرونی شکل میگیرد نه عوامل درونی مثل ژنتیک و… در واقع آنچه باعث شکل گیری رفتار خاصی در ما می شود ناشی از شرطی شدن کلاسیک یا شرطی شدن کنشگر هست.

 یکی از جملات معروف جان بی. واتسون، این هست که:

“به من چندین نوزاد سالم  بدهید، و من تضمین می‌کنم که هر یکی را به تصادف انتخاب کرده و آموزش دهم تا هر نوع تخصصی که من انتخاب کنم - چه دکتر، وکیل، هنرمند، رئیس بازرگانی و حتی گدا و دزد - بدون توجه به استعدادها، گرایش‌ها، تمایلات، توانایی‌ها، و نژاد اجدادش به شما تحویل می دهم.

این جمله نشان می‌دهد که واتسون باور داشت که رفتار انسان‌ها می‌تواند توسط محیط پرورش و کنترل شود، و این باور اصلی رفتارگرایی است.

رفتارگرایان معروف

ایوان پاولف 

ایوان پاولف
 او یک فیزولوژیست بود و روی سگ ها کار میکرد. او متوجه شد هر وقت صدای پای مسئولی که به سگ غذای می دهد می آید ، بزاق سگ شروع به ترشح میکند و همین موضوع باعث شد به دنبال علت آن برود که باعث شکل گیری نظریه شرطی سازی کلاسیک شد. شرطی سازی کلاسیک نوعی یادگیری است که در آن دو محرک باهم ارتباط برقرار میکنند تا یک پاسخ جدید ایجاد شود. 
 

مثالی دیگر از شرطی سازی کلاسیک شامل آزمایش آلبرت کوچولو  هست. جان واتسون به همراه همکارش این آزمایش را انجام داد. در ابتدا به آلبرت کوچولو موش سفید رنگی نشان دادن و او نشانه ای از ترس نشان نداد. در مرحله بعدی وقتی به آلبرت،  موش را نشان دادن همزمان واتسون با ضربه چکش به لوله ی فلزی صدایی بلند ایجاد کرد و کودک شروع به گریه کرد. پس از چندین دور تکرار، البرت کوچولو حتی در مواجهه با موش سفید بدون صدای بلند نیز واکنش ترس نشان می‌داد.

 
این آزمایش نشان داد که شرطی‌سازی کلاسیک می‌تواند برای ایجاد یک فوبیا  استفاده شود .در این آزمایش، یک کودک که از قبل از موش سفید نترسیده بود، شرطی شد تا از آن بترسد.
 

اسکینر

اسکینر

🔗 بی اف اسکینر : خلاصه نظریه اسکینر 

 اسکینر به عنوان پدر رفتارگرایی شناخته می شود. او مثل فروید جبرگرا بود و بیان کرد اراده آزاد توهمی بیش نیست.

او سردمدار رفتارگرایی رادیکال بود.رفتارگرایان رادیکال رویداد های ذهنی مثل انگیزه ، قصد و سائق را به طور کامل رد کردن زیرا اینها امور ذهنی و غیر قابل مشاهده و آزمایش هستند و باعث بازگشت به روانشناسی غیر علمی می شود.

 


او مطرح کرد که 2 نوع شرطی شدگی وجود دارد: 1. شرطی شدن پاسخگر که با شرطی شدن کلاسیک یکی هست و 2. شرطی شدن کنشگر که بسیار شبیه شرطی شدن وسیله ای ثرندایک هست.در شرطی شدن کنشگر با استفاده از تنبیه و پاداش رفتار را کنترل میکنند. 

برای مثال، وقتی موش‌های آزمایشگاهی دسته‌ای را فشار می‌دهند که چراغ سبز روشن است، به عنوان پاداش، دانه‌ای دریافت می‌کنند. وقتی دسته را فشار می‌دهند که چراغ قرمز روشن است، شوک الکتریکی خفیف دریافت می‌کنند. بنابراین، آن‌ها یاد می‌گیرند که وقتی چراغ سبز روشن است دسته را فشار دهند و از چراغ قرمز دوری کنند. 

بی اف اسکینر
خلاصه نظریه اسکینر
مقاله
رفتارگرایی
جعبه اسکینر. ازمایش اسکینر/ رفتارگرایی در روانشناسی

 ادوارد ثرندایک

 ادوارد ثرندایک
 ثرندایک قانون اثر را مطرح کرد. قانون اثر بیان میکند : رفتار هایی که پاداش به همراه دارند بیشتر تکرار می شوند و رفتار هایی که پاسخ نا خوشایند و تنبیه در پی دارند ضعیف تر شده و احتمال تکرار آن در آینده کاهش می یابد.

ثرندایک بر روی گربه ها مطالعه داشت و آنها را در جعبه معما قرار می داد :

 1. ثورندایک گربه های گرسنه را در قفس هایی  قرار داد که با فشار دادن اهرمی در داخل قفس باز می شدند. 

 

 2. در ابتدا، زمانی که گربه ها در قفس قرار گرفتند، رفتارهای آزمون و خطا از خود نشان دادند و سعی در فرار داشتند. آنها درب قفس را خراشیدند، گاز گرفتند و پرسه زدند.

 

 3. سپس ثورندایک غذا را بیرون از قفس قرار می داد تا به عنوان محرک و پاداش عمل کند. گربه ها روش های مختلفی را برای فرار از جعبه پازل و رسیدن به ماهی آزمایش کردند.

 

 4. در نهایت، گربه به اهرمی که قفس را باز می کرد، برخورد می کرد. وقتی گربه فرار کرد، گربه را دوباره داخل کردند و یک بار دیگر، زمان فرار را یادداشت کردند. در آزمایش‌های متوالی، گربه‌ها یاد می‌گیرند که فشار دادن اهرم عواقب مطلوبی دارد و این رفتار را اتخاذ می‌کنند و در فشار دادن اهرم سریع‌تر می‌شوند.

 

5. بعد از چندین بار قرار گرفتن در قفس (حدود 10-12 بار)، گربه ها یاد گرفتند که دکمه اهرم قفس  را فشار دهند که درها را باز کرد و به آنها اجازه داد از قفس فرار کنند و به غذا برسند.

 
آزمایش گربه ثرندایک
نظریه ثرندایک/ آزمایش گربه ثرندایک

جان بی. واتسون

نظریه واتسون

جان بی. واتسون  روان‌شناسی آمریکایی و بنیان‌گذار مکتب رفتارگرایی است. او در اوایل قرن بیستم علیه روان‌شناسی درون‌نگر و ذهن‌گرای آن زمان موضع گرفت و معتقد بود که روان‌شناسی باید علمی عینی باشد که صرفاً رفتارهای قابل مشاهده را مطالعه می‌کند.

 

 

اصول کلیدی نظریه واتسون:

1. رد فرایندهای ذهنی و درونی

 

2. تمرکز بر یادگیری و محیط 

 

3. الگوگیری از شرطی‌سازی کلاسیک: واتسون تحت تأثیر پاولف، مفهوم شرطی‌سازی کلاسیک را به روان‌شناسی انسان وارد کرد. او نشان داد که می‌توان واکنش‌های هیجانی مانند ترس را از طریق شرطی‌سازی ایجاد کرد.

 

4. آزمایش معروف «آلبرت کوچولو»: در این آزمایش، واتسون به یک کودک ۹ ماهه (آلبرت) یاد دادند که از موش سفید بترسد. آن‌ها هر بار که موش را به آلبرت نشان می‌دادند، صدای بلند و ترسناکی پخش می‌کردند. در نهایت، کودک بدون شنیدن صدا نیز از موش سفید می‌ترسید. این نشان داد که حتی ترس نیز می‌تواند یک واکنش شرطی‌شده باشد.

جان واتسون
آیا ترس‌ها و رفتارهای ما یادگرفتنی‌اند؟
مقاله

کاربرد های نظریه رفتارگرایی

 فرآیند درمانی : رفتار گراها  معتقدند علت ایجاد اختلال ، شرطی شدگی های نامناسب و یادگیری های معیوب هست و در فرآیند درمان باید یادگیری های کارآمد جایگزین بشود. در رفتار درمانی از فنونی مثل حساسیت زدایی منظم  برای درمان فوبی ها استفاده می شود.
 
  آموزش و پرورش : نمونه ای از آن اقتصاد ژتونی هست ، که در آن دانش آموز اگر رفتار مطلوبی نشان دهد مثلا نمره بالایی بگیرد ژتون (کارت امتیازی) دریافت میکند ، که بعدا با ژتون های جمع شده می تواند جایزه ای دریافت کند.
 
مثال شرطی سازی عامل در زندگی روزمره:
 

 آموزش حیوانات: اصول رفتارگرایی نیز در آموزش حیوانات کاربرد دارد. برای مثال، تقویت‌های مثبت (مانند خوراکی) و منفی (مانند تنبیه) می‌توانند برای آموزش حیوانات به انجام یا عدم انجام رفتارهای خاص استفاده شوند.

انتقادات وارد شده بر رویکرد رفتارگرایی

1. برخی منتقدان بیان می کنند که آزمایشات حیوانی را نمی توان به طور دقیق به انسان تعمیم داد، زیرا ساختار شناختی انسان و حیوان متفاوت است.

2.رفتارگرایی تاکید زیادی بر نقش محیط در رفتار دارند. همین موضوع باعث نادیده گرفتن نقش عوامل ژنتیکی در فتار انسان  می شود.

3.رفتارگرایی تمام تمرکز خود را روی عوامل بیرونی و محیطی گذاشته بود. و این موضوع باعث نادیده گرفتن عوامل درونی مثل : تفکر ، احساسات و انگیزه ها بر روی رفتار شده بود..

خلاصه ای از نظریه رفتارگرایی

خلاصه ای از نظریه رفتارگرایی
خلاصه ای از نظریه رفتارگرایی

نظریه رفتارگرایی ، از مهم‌ترین رویکردهای روانشناسی است که رفتار افراد را بر اساس محرک‌ها و پاسخ‌ها بررسی می‌کند و معتقد است که رفتارها از طریق شرطی‌سازی ایجاد می شود. این نظریه بر مشاهده‌پذیری و اندازه‌گیری تأکید دارد و نقش عوامل درونی مانند افکار و احساسات را در رفتار نادیده می‌گیرد یا کم‌اهمیت می‌داند.

 

اصول کلیدی رفتارگرایی:

  1. یادگیری از طریق شرطی‌سازی: رفتارگرایان معتقدند که بیشتر رفتارهای انسان از طریق شرطی‌سازی کلاسیک (پاولف) و شرطی‌سازی کنشگر (اسکینر) شکل می‌گیرد.

  2. نقش محیط در رفتار: محیط و تجربه‌های فردی در شکل‌گیری رفتار بسیار مهم هستند.

  3. رد مفاهیم ذهنی: رفتارگرایان به جای بررسی افکار و احساسات، فقط رفتارهای قابل مشاهده را مطالعه می‌کنند.

  4. تقویت و تنبیه: طبق شرطی‌سازی کنشگر، رفتارهایی که تقویت شوند، تکرار می‌شوند و رفتارهایی که تنبیه شوند، کاهش می‌یابند.

سوالات متداول

اسامی روانشناسان رفتارگرا
1. ایوان پاولف / 2. بی اف اسکینر / 3.ادوارد ثرندایک
یکی از انتقادات وارد شده بر رویکرد رفتارگرایی چیست
آنها صرفا بر عوامل بیرونی موثر بر رفتار تاکید داشتند و به عوامل شناختی و درونی روان بی توجه بودند
نظریه رفتارگرایی در یادگیری چیست؟
رفتار گرایی بیان میکند ، رفتار از محیط یاد گرفته می شود و عوامل ارثی در آن نقشی ندارد
3 رویکرد اصلی در رفتارگرایی ( انواع رفتارگرایی )
1. شرطی سازی کلاسیک / 2. شرطی سازی عامل / 3. یادگیری مشاهده ای
تفاوت شناخت گرایی و رفتار گرایی
شناخت‌گرایی می‌گوید که یادگیری از طریق پردازش ذهنی، درک، و تفکر اتفاق می‌افتد، یعنی افراد با تحلیل اطلاعات، دانش کسب می‌کنند. رفتارگرایی معتقد است که یادگیری نتیجه‌ی شرطی‌سازی و تقویت است، یعنی رفتار افراد بر اساس پاداش و تنبیه شکل می‌گیرد.
بنیانگذار مکتب رفتارگرایی کیست
جان واتسون بنیان‌گذار مکتب رفتارگرایی است.
نظریات پیروان رفتارگرایی
جان واتسون: رفتار انسان از طریق شرطی‌سازی و محیط شکل می‌گیرد. 🔹 ایوان پاولف: شرطی‌سازی کلاسیک (یادگیری از طریق ارتباط بین محرک و پاسخ). 🔹 بی اف اسکینر: شرطی‌سازی کنش‌گر (یادگیری از طریق پاداش و تنبیه). 🔹 ادوارد ثرندایک: قانون اثر (رفتارهایی که پیامد مثبت دارند، تقویت می‌شوند). 🔹 کلارک هال: نظریه کاهش سائق (یادگیری برای کاهش نیازهای زیستی و رفع تنش).
در دیدگاه رفتارگرایی یادگیری تابع کدام اصل میباشد
در دیدگاه رفتارگرایی، یادگیری تابع اصل شرطی‌سازی است.

برای مطالعه بیشتر 

 

ماخذ: b2n.ir

چه قدر این مطلب براتون مفید بود؟

میانگین 0 / 5. افراد 0

روان شو وب‌سایت

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *