اختلال بدریخت انگاری در dsm 5 : علت،علائم و درمان
- روان شو
- اختلالات

اختلال بدریخت انگاری در dsm 5 بهعنوان اختلال اختلال بادی دیسمورفیک شناخته میشود، حالتی است که فرد بهطور وسواسی نگران نقصهای خیالی یا جزئی در ظاهر خود است. این اختلال میتواند به ناراحتی عاطفی شدید و کاهش عملکرد اجتماعی منجر شود. درمان اختلال خود زشتانگاری معمولاً شامل استفاده از مهارکنندههای بازجذب سروتونین (SSRIها) و رواندرمانی است که میتواند به بهبود علائم کمک کند.
اختلال بدریخت انگاری
افراد مبتلا به اختلال بدریختانگاری بدن (BDD) بهطور مداوم نگران یک یا چند نقص خیالی در ظاهر خود هستند. این نقصها از نظر دیگران یا خیلی جزئی به نظر میرسند یا اصلاً دیده نمیشوند. این نگرانیها باعث میشود فرد رفتارها یا افکار خاصی از خود نشان دهد، مثل مقایسه کردن خود با دیگران، نگاه کردن مکرر به آینه یا تلاش برای مخفی کردن نقصهای خیالی.
بیشتر نگرانیها به سر و صورت مربوط میشوند، بهویژه به پوست، شکل و اندازه بینی یا موها. اما این نگرانیها ممکن است به هر قسمت دیگری از بدن هم مربوط شوند. گاهی اوقات، این نگرانیها مبهم و سختفهم هستند، مثل نگرانی بیشازحد درباره چانهای که به نظر فرد «مچاله» است. در طول زمان، افراد مبتلا به BDD معمولاً درباره ۵ تا ۷ ناحیه مختلف از بدن خود نگران میشوند. بیش از یکچهارم این افراد نگران نامتقارن بودن ظاهر خود هستند.
علائم شایع همراه:
- باور یا هذیان انتساب: فرد فکر میکند دیگران به نقصهای ادعایی او توجه زیادی دارند. مثال:«همه دارن نگاهم میکنن چون دماغم زشته.»
- وارسی مکرر در آینه یا اجتناب از آینه: برخی افراد مدام خود را در آینه چک میکنند، در حالی که برخی دیگر از آینه و سطوح شفاف دوری میکنند.
- تلاش برای پنهان کردن نقص خیالی: مثلاً با آرایش، لباس یا تغییر حالت بدن.
جدول نقایص خیالی در نمونه ای از بیماران دچار اختلال بدریخت انگاری
مکان | درصد |
---|---|
مو | 63 |
بینی | 50 |
پوست | 50 |
چشم | 27 |
سر، صورت | 20 |
این اختلال میتواند تأثیرات جدی بر زندگی فرد بگذارد. برخی افراد به دلیل این نگرانیها از موقعیتهای اجتماعی دوری میکنند؛ این دوری ممکن است خفیف باشد یا حتی به انزوای کامل و خانهنشینی منجر شود. ارزیابی میزان اجتناب فرد از موقعیتهای اجتماعی به دلیل علائم BDD بسیار مهم است.
افراد مبتلا به BDD معمولاً نسبت به غیرواقعی بودن باورهای خود آگاهی کمتری دارند در مقایسه با افرادی که به اختلال وسواس فکری-عملی (OCD) مبتلا هستند. فقط حدود یکچهارم این افراد درک منطقی از مشکل خود دارند و تقریباً یکسوم آنها هیچ بصیرتی نسبت به بیماری خود ندارند.
در این اختلال، فرد بیشازحد نگران ظاهر خود است، حتی اگر دیگران این نقصها را نبینند. این نگرانیها میتوانند زندگی روزمره، روابط اجتماعی و حتی اعتمادبهنفس فرد را به شدت تحت تأثیر قرار دهند.
اختلال بدریخت انگاری در dsm 5

بر اساس DSM-5، اختلال بدریختانگاری بدن (BDD) به حالتی اشاره دارد که فرد بهطور مداوم نگران نقص خیالی یا بسیار جزئی در ظاهر خود است و بیش از حد روی آن تمرکز میکند. طبق این معیارها، فرد در دورههایی از این اختلال باید رفتارهای اجباری یا افکار تکراری مرتبط با این نگرانیها نشان دهد.
این رفتارهای اجباری ممکن است شامل بررسی مکرر خود در آینه، آرایش بیش از حد، یا مقایسه مداوم ظاهر خود با دیگران باشد. این اشتغال ذهنی باعث ناراحتی عاطفی قابلتوجه یا اختلال جدی در حوزههای مهم زندگی، مانند عملکرد اجتماعی یا شغلی، میشود.
مشخصه های علائم:
- همراه با تصویر بدشکلی عضلانی: اشتغال خاطر با تصویر توده عضلانی کم یا سایز کوچک بدن
- توام با بصیرت خوب یا نسبی: درک این که عقاید وی ممکن است درست نباشد
- توام با بصیرت ضعیف: احساس این که عقاید وی احتمالاً درست است
- توام با عدم بصیرت و یا عقاید هذیانی: اعتقاد راسخ به درستی عقاید خود
شیوع
اختلال بدریختانگاری بدن (BDD) در حدود 1.7 تا 2.4 درصد از جمعیت ایالات متحده و دیگر کشورها دیده میشود و از شایعترین اختلالات وسواسی-جبری و مرتبط محسوب میشود. مطالعات بالینی نشان میدهند که این اختلال در بیماران بستری در بخشهای روانپزشکی، کلینیکهای جراحی زیبایی و کلینیکهای پوست بسیار رایج است.
این اختلال معمولاً در دوران نوجوانی آغاز میشود. مشابه اختلال وسواسی-جبری (OCD)، تحقیقات در سطح جامعه نشاندهنده شیوع بیشتر در زنان است، اما در گزارشهای بالینی، نسبت ابتلا در مردان و زنان تقریباً برابر گزارش شده است.
همبودی اختلال بدریخت انگاری
اختلال بدریختانگاری بدن (BDD) در مقایسه با سایر اختلالات وسواسی-جبری، بیشترین همزمانی را با افسردگی دارد و حدود 75 درصد افراد مبتلا در طول زندگی خود افسردگی را تجربه میکنند. این اختلال همچنین با افکار خودکشی ارتباط قوی دارد، بهگونهای که 80 درصد بیماران در برههای از زندگی به خودکشی فکر میکنند.
حدود یکسوم افراد مبتلا به BDD سابقه اختلال وسواسی-جبری (OCD) دارند و تقریباً 30 درصد آنها حملات پانیک را تجربه میکنند که معمولاً به دلیل نگرانی درباره ظاهرشان آغاز میشود. افراد مبتلا به BDD اغلب حساسیت بالایی به طرد شدن دارند و عزت نفس پایینی نشان میدهند. بسیاری از آنها برای تسکین اضطراب یا ناراحتی عاطفی به مصرف مواد روی میآورند.
پیش آگهی اختلال BDD
اختلال بادی دیسمورفیک (BDD) اغلب بهصورت طولانیمدت ادامه مییابد و بدون درمان، علائم آن میتوانند سالها یا حتی دههها باقی بمانند. شروع علائم در سنین پایینتر و شدت بیشتر علائم در زمان اولین مراجعه به متخصص، نشاندهنده احتمال سیر شدیدتر و دشوارتر این اختلال است.
کیس اختلال بادی دیسمورفیک

⭕ شرح حال مراجع
یک دانشجوی پسر ۱۹ ساله پس از اقدام به خودکشی که به دلیل وسواس نسبت به ظاهر صورتش رخ داده بود، به بیمارستان منتقل شد. اعضای خانواده اش گزارش دادند که او معتقد بود صورتش آنقدر زشت است که نیاز به پیوند پوست دارد. دو سال قبل، در سن ۱۷ سالگی، دچار آکنه شده بود. از آن زمان به بعد، خواب آشفتهای داشت و به طور فزایندهای درگیر ظاهر صورتش میشد. او افکار تکراری مانند «اگر امروز جوشهایم را فشار دهم، فردا دوباره رشد میکنند. نمیتوانم با آکنهام کنار بیایم» داشت.
در طول ۱۸ ماه گذشته، او به طور فزایندهای معتقد بود که صورتش زشت شده و منافذ پوستش بیش از حد بزرگ شدهاند. او روزانه 4 تا 6 ساعت را صرف بررسی پوست صورتش میکرد و گاهی اوقات ۵-۶ بار در روز آن را میشست. او به دیگران میگفت: «اگر صورتم را به اندازه کافی بشویم، شاید منافذ پوستم کوچک شوند.» او مرتباً به آینه نگاه میکرد و میگفت که وقتی به صورت «زشت» خود نگاه میکند، احساس ترس میکند. او چندین بار برای مشاوره زیبایی وقت گرفته بود تا از جراحان پلاستیک بخواهد پیوند پوست انجام دهند، اما به او گفته شده بود که دلیلی برای درمان وجود ندارد.
با این حال، او همچنان معتقد بود که منافذ صورتش به شدت بزرگ شده است و دیگران به همین دلیل او را مسخره میکنند. جستجوهای مکرر در اینترنت او را متقاعد کرد که تنها راه مقابله با این مشکل، پیوند پوست است. او از ترس اینکه دیگران به او بخندند، از اجتماع کنارهگیری کرد. وقتی مجبور بود در مکانهای شلوغ باشد، احساس بیقراری میکرد و معتقد بود که دیگران به چهره زشت او میخندند. پس از اینکه از شدت ناامیدی از وضعیتش، مچ دستش را بریدند، اعضای خانوادهاش او را به بیمارستان ما آوردند.
در زمان معاینه اولیه، پوست صورت او از نظر رنگ، بافت و خاصیت ارتجاعی طبیعی به نظر میرسید. او خوشقیافه به نظر میرسید و لباسهای تمیزی میپوشید. در طول مصاحبه کم صحبت میکرد و آرام و آهسته صحبت میکرد. گاهی اوقات صورتش را با دستانش میپوشاند. او بارها اظهار داشت که وقتی در آینه نگاه میکند، اندازه منافذ صورتش به اندازه خلال دندان است و ظاهرش آنقدر به دلیل چهره زشتش خراب شده است که قادر به تعامل با دیگران نیست.
افراد مبتلا به BDD اغلب به شدت نگران نقصهای خیالی یا جزئی در ظاهر خود هستند که میتواند به افسردگی، افکار خودکشی (80% موارد) و کاهش عملکرد اجتماعی منجر شود. درمان با SSRIها و رواندرمانی میتواند مؤثر باشد، اما جراحی زیبایی معمولاً مشکل را حل نمیکند.
او همچنین گزارش داد که جستجوهای اینترنتی او را متقاعد کرده است که تنها راه حل، پیوند پوست است، اما درخواست او برای پیوند پوست توسط متخصصان پزشکی متعددی رد شده است. او معتقد بود که دلیل رد آنها این است که مشکل پوستی او آنقدر شدید است که قابل درمان نیست. احساس ناامیدی و بیارزشی او منجر به اقدام به خودکشی و بریدن مچ دستش شد: “احساس خیلی بدی دارم. زندگی من هیچ معنایی ندارد. ترجیح میدهم بمیرم.”
⭕ تشخیص
- در ابتدا، تشخیص اولیه افسردگی شدید با افکار خودکشی بود. اما پس از بررسی دقیقتر توسط متخصصان ارشد، تشخیص به BDD تغییر یافت. این تشخیص بر اساس معیارهای DSM-5 تأیید شد: اشتغال خاطر مداوم با نقص خیالی در ظاهر، و باعث اختلال جدی در عملکرد اجتماعی و تحصیلی میشود.
- بیمار بصیرت کمی نسبت به غیرواقعی بودن باورهای خود داشت، که این ویژگی شایع در BDD است.
⭕ درمان و پیگیری
- درمان اولیه: بیمار با داروی فلوکستین (یک مهارکننده بازجذب سروتونین یا SSRI) به دوز ۴۰ میلیگرم در روز و جلسات رواندرمانی شناختی-رفتاری (CBT) بستری شد. CBT بر چالش باورهای هذیانی و کاهش رفتارهای اجتنابی تمرکز داشت.
- نتیجه: پس از دو ماه پیگیری پس از ترخیص، بیمار به تحصیلات دانشگاهی بازگشت و تعاملات اجتماعیاش بهبود یافت. علائم BDD کاهش چشمگیری داشت، هرچند نیاز به درمان طولانیمدت تأکید شد. هیچ عارضه جانبی جدی گزارش نشد.
درمان اختلال خود زشت انگاری
برای درمان اختلال خود زشت انگاری معمولاً از SSRIها استفاده میشود، مشابه درمان OCD. دوزهای بالاتر و دورههای طولانیتر نسبت به درمان افسردگی لازم است. قطع دارو باید تدریجی باشد و بیمار برای علائم جدید پایش شود. اگر یک SSRI مؤثر نباشد، ممکن است نوع دیگری جواب دهد.
اطلاعات کمی درباره تعداد بیماران BDD که به دنبال جراحی ترمیمی هستند وجود دارد. DSM-5 شیوع 7-8 درصد را گزارش کرده، ولی ممکن است بیشتر باشد. این بیماران اغلب جراحیهایی مثل رینوپلاستی، برطرف کردن چینوچروک، اصلاح پف یا فرورفتگیهای صورت درخواست میکنند.
این افراد انتظارات غیرواقعبینانه از جراحی دارند و معمولاً تغییر ظاهر مشکلاتشان را حل نمیکند. رواندرمانی میتواند به درک ریشههای رواننژندانه کمک کند، وگرنه ممکن است بیماران دچار افسردگی شوند یا از جراح شکایت کنند.
لطفا یادت باشه
این مطلب فقط برای آشنایی کلی دانشجوها، دانشآموزان و علاقهمندان به این اختلال نوشته شده، و هدفش ارائهی مشاورهی فردی یا درمان نیست. اگه فکر میکنی نیاز به کمک داری، حتماً با یه روانشناس یا روانپزشک معتبر صحبت کن.
سوالات متداول
علت اختلال بدریخت انگاری در dsm 5
برخی شواهد نشان میدهند که اختلال بدریختانگاری بدن (BDD) با نقایص شناختی-عاطفی خاصی همراه است، از جمله مشکلات در عملکرد اجرایی و پردازش بینایی. تصویربرداری مغزی و مطالعات عصبی-ژنتیکی نشاندهنده نقش مدارهای مغزی CSTC و پردازش بینایی در این نقایص و ارتباط احتمالی با سایر اختلالات وسواسی-جبری هستند. مطالعات دوقلویی و خانوادگی شواهد اولیهای از تأثیر ژنتیکی در BDD و OCD ارائه کردهاند، اما هنوز علت دقیق این اختلال مشخص نیست.
برای مطالعه بیشتر
- کتاب خلاصه روانپزشکی کاپلان و سادوک/ ویرایش 2022/جلد 2/فصل9
- en.wikipedia.org
- pmc.ncbi.nlm.nih.gov
ماخذ: B2n.ir
چه قدر این مطلب براتون مفید بود؟
میانگین 0 / 5. افراد 0
