تدریس نظریه ملانی کلاین: نظریه روابط شئ( 2مرحله تحول)
ملانی کلاین(Melanie Klein) یکی از نظریه پردازان روابط شی بود ، که به طور کلی شخصیت انسان را نتیجه رابطه اولیه مادر_ فرزند می داند. زیگموند فرویداز طریق کار با بزرگسالان ، رشد کودک را بازسازی کرد اما ملانی کلاین به تحلیل کودکان خردسال پرداخت و تمرکز او بر زندگی هیجانی کودکان شیر خوار بود. و معتقد بود 2 مرحله تحول : 1.موضع پارانوئید-اسکیزوئید 2. موضع افسرده وار ، وجود دارد. برخلاف فروید که بر 4 تا 6 سال اول زندگی تاکید داشت ، کلاین بر 4 تا 6 ماه اول تاکید داشت.
زندگینامه ملانی کلاین
- ملانی در اتریش به دنیا آمد و معتقد بود که توسط والدین خود طرد شده زیرا باور داشت که بچه ای نا خواسته بوده
- کلاین احساس میکرد پدر سالخورده اش به او توجهی ندارد و بااینکه مادرش را دوست داشت ولی کار هایش او را کلافه می کرد
- وقتی کلاین 4 سال داشت خواهرش فوت کرد و این برای او بسیار اندوهگین بود. بعد از مرگ خواهرش به برادرش امانوئل دلبستگی پیدا کرد. وقتی 18 سال سن داشت پدرش فوت کرد ، اما مصیبت بزرگتر 3 سال بعد اتفاق افتاد که برادر عزیز او امانوئل در گذشت.
- او با آرتور کلاین ازدواج کرد. ولی معتقد بود ازدواج مانع از تحصیلات پزشکی اش شد و در کل زندگی زناشویی رضایت بخشی نداشت. در نهایت با 3 فرزند از همسرش جدا شد و بعد از جدایی روانکاوی را آغاز کرد.”
- ملانی کلاین معتقد بود که فروید نظریه های خود را در باره رشد کودک بر اساس کار درمانی با بزرگسال استوار کرده بود و تنها موردی که فروید به مطالعه کودکان پرداخت مورد هانس کوچولو بود. در نتیجه کلاین با روانکاوی مستقیم کودکان این وضعیت را تغییر داد.
- از مخالفان اصلی کلاین ،آنا فروید و زیگموند فروید بودند که با روانکاوی کودک مخالفت کردند.
تفاوت نظریه ملانی کلاین و زیگموند فروید
نظریه روابط شی پیامد نظریه ی فروید هست. اما تفاوت هایی دارد :
اول اینکه نظریه روابط شی بر سائق های زیستی کمتر تاکید دارد و به الگو های با ثبات روابط بین فردی اهمیت بیشتری می دهد.
دوم اینکه ، نظریه روابط شی برخلاف نظریه پدرسالانه ی فروید که بر قدرت پدر تاکید می کند ، بیشتر بر صمیمیت و محبت مادر تاکید دارد.
سوم اینکه ، نظریه پردازان روابط شی انگیزه ی اصلی رفتار انسان را ، تماس و ارتباط انسانی می دانند نه لذت جنسی.
مورد چهارم ، ملانی کلاین معتقد بود وقتی کودک متولد میشود یک ایگوی رشد نیافته دارد برخلاف نظر فروید که بیان کرد کودک در ابتدا فقط دارای اید ( نهاد) هست و به تدریج ایگو ایجاد می شود.
همچنین فروید معتقد بود فرامن ( سوپرایگو) در سن 3 تا6 سالگی ایجاد می شود در حالیکه ملانی کلاین بیان کرد سوپر ایگو خیلی زودتر و در حدود 6 ماهگی ایجاد می شود.
موضع پارانوئید اسکیزوئید
کلاین به جای کلمه‌ی «مرحله»، از واژه‌ی «موضع» استفاده کرد تا نشان بدهد که این حالت‌ها پشت سر هم نیستند، بلکه می‌تونن دوباره برگردن یا هم‌زمان وجود داشته باشن.
در ابتدای زندگی، نوزاد رابطه‌ای دوگانه با مادرش داره. وقتی مادر نیازهای نوزاد رو کامل برآورده می‌کنه، از نگاه نوزاد خوبه، اما وقتی نتونه نیازهاش رو رفع کنه، برای نوزاد «بد» به حساب میاد.
موضع پارانوئید – اسکیزوئید (که بهش «روان‌گسیخته – پارانوئید» هم می‌گن) معمولاً در سه تا چهار ماه اول زندگی شکل می‌گیره. در این دوره، کودک احساس اضطراب شدیدی داره؛ انگار که چیزی در درونش می‌خواد نابودش کنه. کلاین به این احساس، «کشاننده‌ی مرگ» می‌گه.
برای اینکه نوزاد بتونه با این اضطراب کنار بیاد، این نیروی ویرانگر رو به بیرون، یعنی به پستان مادر نسبت می‌ده (بهش می‌گه فرافکنی). هم‌زمان، نیرویی مثبت که بهش «کشاننده‌ی زندگی» می‌گن رو هم به پستان مادر نسبت می‌ده.
⭕در نتیجه، پستان مادر از نظر کودک دو حالت داره:
- اگه پستان، غذا بده و کودک رو راضی کنه، تبدیل به پستان خوب می‌شه.
- اگه غذا نده و کودک ناراضی بمونه، تبدیل به پستان بد می‌شه.
کودک مدام با هر دو تصویر پستان خوب و بد مواجهه. این تجربه‌های متغیر از لذت و ناکامی، ایگوی (منِ) کودک رو که هنوز خیلی ناپخته و آسیب‌پذیره، تحت فشار قرار می‌ده. برای دفاع از خودش، کودک از مکانیزم‌هایی مثل فرافکنی (نسبت دادن چیزهای درونی به بیرون) و دونیم‌سازی (دیدن همه‌چیز به صورت کاملاً خوب یا کاملاً بد) استفاده می‌کنه.
موضع افسرده وار ملانی کلاین
تقریبا در ماه 5 یا 6 کودک وارد این مرحله می شود. در این مرحله به طور کامل متوجه می شود خوب و بد هم زمان می تواند در مادر وجود داشته باشد و در واقع شی عزیز ( پستان خوب) و شی نفرت برانگیز ( پستان بد ) یکی هستند. با این حال کودک می ترسد مادرش را از دست بدهد و دوست دارد از او محافظت کند.
در واقع نگرانی کودک در این مرحله ترس از دست دادن شی یا همان پستان مادر هست. زیرا در این سن کودک دندان در آورده و فکر میکند با گاز گرفتن پستان مادر ، او را نابود میکند. «نکنه با گاز گرفتن، مادرم رو نابود کنم؟»
در نتیجه هر باری که مادر از دید او خارج میشود فکر میکند مادر را از بین برده و در نتیجه دچار افسردگی می شود.
عقده ادیپ از نظر ملانی کلاین
فروید، عقده ادیپ را در مرحله آلتی یعنی حدود سن 3 تا 6 سالگی مطرح کرد . ولی ملانی کلاین معتقد بود عقده ادیپ خیلی زودتر از آنچه فروید گفته در کودک ایجاد می شود یعنی در حدود سن یک تا دو سالگی.
مقایسه نظریه آنا فروید و ملانی کلاین
آنا فروید و پدرش با تاکید ، ملانی کلاین بر اهمیت اوایل کودکی و یا روش روانکاوی او با کودکان ، مخالف بودند. همین طور کلاین از روش بازی درمانی برای شناسایی ناهشیاری کودکان استفاده کرد و چیزی شبیه تداعی آزاد فروید بود.
اختلاف بین کلاین و نظریه آنا فروید هرگز کاهش نیافت ، به طوریکه هریک مدعی بود بیشتر از دیگری “فرویدی” است.
در نتیجه انجمن بریتانیا 3 روش آموزش را پدیرفت : روش سنتی ملانی ملانی کلاین ، روشی که آنا فروید طرفدار آن بود ، و گروه میانه که هیچ یک از این دو مکتب را قبول نداشتند.
مقایسه ملانی کلاین با ماهلر
ماهلر، برخلاف نظریه ملانی کلاین که کودکان را موجوداتی وحشت‌زده و ناامن می‌داند، به دوره‌های طولانی خواب و نبود تنش در نوزادان اشاره میکند. او بر این باور است که نوزادان توانایی تجربه آرامش و امنیت را دارند و این دوره‌ها برای رشد آنها حیاتی است. همچنین، ماهلر با نظر کلاین که معتقد است کودکان از طریق جذب پستان خوب و اشیای خوب در ایگوی خود تلاش می‌کنند، مخالف است.
او بر این اصل تأکید میکند که کودکان نه تنها به اشیاء مادی بلکه به روابط بین فردی و احساسات نیز پاسخ می‌دهند و تجربه‌های متقابل با مراقبان را مهم‌تر می‌داند. این دیدگاه‌ها نشان‌دهنده این است که ماهلر به اهمیت رشد عاطفی و اجتماعی نوزادان توجه بیشتری دارد و بر تعاملات اجتماعی اولیه در شکل‌گیری شخصیت و هویت تأکید میکند.
خلاصه نظریه ملانی کلاین
- به طور خلاصه کلاین معتقد بود افراد با دو سائق نیرومند به دنیا می آیند: غریزه ی زندگی و غریزه ی مرگ.
- کودکان علاقه ی زیادی به پستان خوب و بیزاری شدید از پستان بد دارند. در نتیجه در تمام عمر می کوشد بین این تصورات روانی ناهشیار خوب و بد ، لذت و درد ، سازش برقرار کند.
- مهم ترین مرحله زندگی ، چند ماه اول هست . روابط با مادر و اشیای مهم دیگر ، الگویی را برای روابط بین فردی بعدی تشکیل می دهد.
- توانایی بزرگسالان در عشق ورزیدن یا متنفر شدن ، از این روابط شی اولیه سرچشمه میگیرد.
♦ خب در اینجا تدریس نظریه ملانی کلاین تموم شد اگه موردی به نظرت میاد توی کامنت ها به من بگو
🤓 آزمون
📖سوالات متداول
ماخذ : b2n.ir
2 نظر
مطالب بسیار عالی و شفاف مطرح شده
خیلی خوشحالم که مطالب براتون مفید بوده. ممنون از بازخورد خوبتون 🌱