زیگموند فروید: 5 مرحله رشد روانی جنسی، خلاصه نظریه فروید
- روان شو
- نظریه پردازان

در این قسمت از روان شو به زیگموند فروید، که به عنوان پدر روانکاوی شناخته می شود میپردازیم. او با اکتشاف ذهن ناخوداگاه، روانشناسی را متحول کرد. فروید معتقد است که رفتار و احساسات ما عمیقا تحت تاثیر انگیزه های ناخوداگاه است.نظریه او در مورد رشد روانی جنسی تاکید کرد که چگونه تجربیات دوران کودکی به طور قابل توجهی شخصیت بزرگسالی ما را شکل می دهد. او از مشاهدات بالینی مراجعین خودش این نظریه را مطرح کرد ، و معتقد بود هم عوامل وراثتی هم عوامل محیطی در رشد تاثیر گذار هست .
نظریه زیگموند فروید
نظریه رشد روانی جنسی یکی از بحث برانگیز ترین مباحثی هست که جناب فروید مطرح کرده . او استدلال می کند که تجربیات دوران کودکی نقش مهمی در رشد شخصیت فرد داردو شخصیت فرد در 5 سال اول زندگی اش شکل میگیرد.
فروید اصطلاحی به نام لیبیدو مطرح کرد. لیبیدو به معنای انرژی غریزی هست. این انرژی دائما در بدن درحال حرکت هست و در هر مرحله در بخش مشخصی از بدن متمرکز می شود و مراحل مختلف روانی جنسی شکل میگیردند .
اصطلاح دیگری که باید بدونید تثبیت هست . در هر مرحله فرد نیاز هایی داره که باید آن نیاز ها برآورده شود . اگر نیازی در هر مرحله برآورده نشود یا بالعکس اون نیاز بیش از اندازه ارضا و فراهم بشه باعث ثبیت در اون مرحله می شود .
❓ حالا ممکنه براتون سوال پیش بیاد که تثبیت توی هر مرحله باعث چه چیزی میشه؟ در ادامه براتون توضیح میدهم.
مراحل رشد روانی جنسی فروید

مرحله | ویژگی های مهم |
---|---|
مرحله دهانی | خودشیفتگی اولیه، گاز گرفتن ، از شیر گرفتن |
مرحله مقعدی | آموزش توالت رفتن |
مرحله تناسلی | عقده ادیپ و الکترا ،ایجاد فرامن |
مرحله نهفتگی | تعاملات اجتماعی |
بلوغ | آزاد سازی از قید والدین |
1. مرحله دهانی فروید : (سال اول زندگی )
در طول این مرحله ، منبع اصلی لذت و تعامل کودک از طریق دهان مانند مکیدن، گاز گرفتن و جویدن است. یک مثال از کودکی که در مرحله دهانی است، کودکی است که از تغذیه با شیر مادر، مکیدن پستانک یا قرار دادن اسباب بازی در دهان خود لذت می برد. کودک همچنین ممکن است گریه کند یا فریاد بزند تا نیازها و خواسته های خود را بیان کند.
کودک بر اثر محرومیت ممکن است در مرحله دهانی تثبیت شود و انرژی او بیشتر برای به دست آوردن ارضای دهانی صرف شود که طی دوره کودکی با کمبود آن روبه رو بوده است.
محرومیت به احتمال زیاد به بدبینی منجر می شود، یعنی نگرش فرد این است که نیازهایش برآورده نخواهد شد. انگار کودک به خودش می گوید اگر نتوان به والدین اعتماد کرد پس به دیگران هم نمی توان اعتماد کرد.و ویژگی های دیگری مثل : انفعال ، خود کم بینی حسادت در آینده در او ایجاد می شود.
همچنین ارضاء بیش ازحد کودک ممکن است در مرحله دهانی تثبیت شود. انرژی کودک صرف تلاش برای تکرار و حفظ شرایط ارضاکننده می شود. نتیجه آن ویژگی های : ساده لوحی ، خوشبینی ، خود بینی است.
(افراد مبتلا به اسکیزوفرنی نوعی بازگشت به این مرحله دارند چون مانند کودکان این مرحله تمایزی بین خود و جهان اطرافشان قائل نیستند)
2. مرحله مقعدی فروید : ( دومین سال زندگی )
در طول این مرحله، کودک از نگه داشتن و دفع کردن مدفوع خود لذت می برد و آموزش به توالت رفتن می بیند.
فروید فرض کرد که کودکانی که بیش از حد برای آموزش توالت مجازات می شودند، ممکن است دچار تثبیت در مرحله مقعدی شوند و شخصیت مقعدی وسواسی را ایجاد کنند که ویژگی های : لجبازی ، خسیس بودن ، نظم و دقت وسواسی را دارد.
برعکس، والدینی که در آموزش توالت بسیار آسان گیر هستند باعث ایجاد شخصیت مقعدی دفع کننده را ایجاد کنند که ویژگی هایی مثل : ولخرجی ، شلختگی و بی نظم بودن را دارند .
تکمیل موفقیت آمیز این مرحله بستگی به نحوه تعامل والدین با کودک در هنگام آموزش توالت دارد. اگر والدین کودک را تحسین کنند و برای استفاده صحیح از توالت و در زمان مناسب پاداش دهند، کودک با موفقیت از این مرحله عبور خواهد رفت. با این حال، اگر والدین کودک را در این مرحله مسخره و تنبیه کنند، کودک در این مرحله تثبیت می شود .
3. مرحله ادیپی ( مرحله آلتی فروید) : ( چهار تا هفت سالگی)
در این مرحله، کودکان به طور فزاینده ای از بدن خود آگاه می شوند و علاقه شدیدی به اندام تناسلی خود و جنس مخالف نشان می دهند. دو اصطلاح خیلی در این مرحله عقده ادیپ و عقده الکترا هست.
عقده ادیپ
نام عقده ادیپ از اسطوره یونانی گرفته شده است که در آن ادیپ، مردی جوانی بوده که، پدرش را می کشد و با مادرش ازدواج می کند.
در این مرحله پسر بچه تمایلات جنسی به مادرش دارد. او می خواهد مادرش را به طور انحصاری تصاحب کند و از شر پدرش خلاص شود.
پسر به طور غیرمنطقی فکر می کند که اگر پدرش از همه اینها باخبر می شد، پدرش چیزی را که بیشتر دوست دارد از او می گرفت. چیزی که پسر بیشتر دوست دارد آلت تناسلی اوست. از این رو، پسر دچار اضطراب اختگی می شود .
به عقیده فروید، ترس از انتقام پدر (اضطراب اختگی) در نهایت پسر را به سرکوب این امیال و همانند سازی با پدر میکند. سپس پسر کوچک با تقلید، رفتارهای مردانه پدر شروع به حل این مشکل می کند. به این صورت است که پسر سه تا پنج ساله عقده ادیپ خود را حل می کند. در اثر حل این عقده ی ادیپ فرا من یا سوپر ایگو ایجاد میشود .
همانندسازی به معنای پذیرش درونی ارزش ها، نگرش ها و رفتارهای شخص دیگر است. نتیجه این است که پسر نقش جنسیت مرد را به عهده می گیرد. فروید مطالعه هانس کوچولو را به عنوان مدرکی برای عقده ادیپ ارائه کرد.
عقده الکترا
در این مرحله دختر نسبت به پدرش کشش جنسی پیدا میکند و مادرش را به عنوان یک رقیب می بیند.
در اصل، دختر به پدرش طمع میورزد، اما تشخیص میدهد که فاقد آلت تناسلی است، که منجر به پدیدهای میشود که فروید به عنوان « غبطه آلت مردانه » نامیده میشود و آرزو میکند مرد باشد.
به منظور کاهش این تنش، او احساسات خود را نسبت به پدرش سرکوب می کند و شروع به همانند سازی با مادرش می کند و در نتیجه نقش سنتی زن را بر عهده می گیرد.
در این مرحله نیز چگونگی واکنش والدین به تمایلات تناسلی فرزندان بسیار مهم است. هم آسان گیری و هم طرد بیش ازاندازه منجر به تثبیت در مرحله آلتی می شود که نتیجه آن شکل گیری یکسری ویژگی های دوقطبی دیگر است:
- غرور در مقابل بیزاری از خود
- شیک پوشی در مقابل سادگی
- معاشرتی بودن در مقابل انزوا
- دلبری کردن در مقابل خجالتی بودن
طرد بیش از اندازه یعنی والدین به فرزندان جنس مخالف محبت اندکی نشان می دهند، آنان را کمتر درآغوش می گیرند یا می بوسند و جذابیت آنان را تحسین نمی کنند احتمالا موجب این خودانگاره میشود که:
“اگر والدینم حتی من را بغل نمی کنند یا نمی بوسند، حتما نفر ت انگیز هستم. پس حتما جنس مخالف هم من را ناخوشایند می داند پس چرا دلبری کنم، شیک بپوشم، معاشرتی یا بی پروا باشم، یا به خودم افتخار کنم؟”
از سوی دیگر فردی که والد بیش از حد آسان گیر دارد ممکن است احساس تکبر کند: چنین افرادی احساس می کنند که باید واقعا شخص مهمی باشندکه پدر آنها را به مادر یا مادر آنها را به پدر ترجیح داده است. دلبری کردن، شیک پوشی، غرور و بی پروایی همه متکی بر این تصور است که شخص جذاب ترین آدم دنیاست.
با این حال، توجه به این نکته مهم است که این نظریه ها به طور گسترده مورد مناقشه قرار گرفته اند و به طور گسترده در روانشناسی معاصر پذیرفته نشده اند
4. مرحله نهفتگی فروید (مرحله کمون فروید) : ( 7 سالگی تا بلوغ)
مرحله احلیلی فروید
مرحله احلیلی فروید: در سه سالگی کودک از نگه داشتن و دفع ادرار خود لذت می برد. هم دختران و هم پسران در این سن به آلت تناسلی مذکر اشتغال ذهنی دارند. احلیل نمادی از قدرت و توانمندی هست، و وقتی پسران می فهمند که داری احلیل هستند، احساس ارزشمندی در آنها ایجاد می شود.
5. مرحله تناسلی فروید : ( بلوغ )
مرحله تناسلی پنجمین و آخرین مرحله نظریه رشد روانی-جنسی فروید است که از بلوغ شروع می شود و تا بزرگسالی ادامه می یابد.و احساسات ادیپی مجدد ظاهر میشود . بحران بلوغ در دختران 11 سالگی و در پسران در 13 سالگی اتفاق می افتد.
در طول این مرحله، میل جنسی پس از دوره نهفتگی دوباره ظاهر می شود و به سمت جنس مخالف هدایت می شود، که نشانه شروع تمایلات جنسی بالغ است.
از زمان بلوغ به بعد مهم ترین تکلیف نوجوان آزاد سازی خودش از وابستگی به والدین هست .
در این مرحله نوجوان، هویت جنسی خود را بهتر درک می کنند و یاد می گیرند که چگونه روابط رضایت بخشی متقابل ایجاد کنند.
نوجوان در این مرحله دچار 2 نوع افسردگی می شود :
1. افسردگی موضوعی : نوجوان متوجه می شود والدین اش دارای نقص ها و کمبود هایی هستند.
2. افسردگی خود دوستدارانه : نوجوان متوجه می شود بین خودش و آرمان من فاصله وجود دارد.
جدول مراحل رشد فروید
📌 آنا فروید: مکانیسم های دفاعی و خطوط تحول
آنا فروید ادامه دهنده مسیر پدرش بود و مفهوم مکانیسم های دفاعی را گسترش داد. او معتقد بود دوران نوجوانی پر از پیچیدگی و بحران هست و تعارض بین نهاد و سوپر ایگو به اوج خود می رسد. آنا فروید بر دفاع های روانی که در این دوران استفاده می شود مثل عقلانی سازی و زیاضت طلبی تاکید داشت.
انتقادات وارد شده به نظریه فروید
2. روش مطالعه فروید مورد انتقاد قرار گرفته. او با مطالعه دوران کودکی بیمارانش که نوروتیک بودند ، فرضیه هایی درباره ی کودکان ارئه کرده است و به طور مسقیم روی کودکان کار نکرده بود .
3. نظریه فروید غیرقابل ابطال است نه می توان صحت آن را اثبات کرد و نه رد کرد. به عنوان مثال، آزمایش و اندازه گیری ناخود آگاه ، لیبیدو ، و…به طور عینی دشوار است.
مقایسه مراحل رشد فروید و اریکسون
* هشت مرحله اریکسون تا آخر عمر هست در حالیکه فروید فقط تا سن بلوغ مراحل رشد را برسی کرد.
* مراحل اریکسون متمرکز بر نیاز های روانی و تعاملات اجتماعی بود. در حالیکه نظریه فروید، مراحل متمرکز بر ارضا نیاز های جسمانی بود .
* نظریه فروید بیشتر بر انگیزه ها و غرایز ناخوداگاه تمرکز دارد، در حالی که نظریه اریکسون بر اهمیت عوامل اجتماعی و فرهنگی در رشد انسان تاکید دارد.
هشیاری | نیمه هشیاری | ناهشیار |
---|---|---|
شامل افکار ، خاطراتی که الان به یاد داریم | شامل اطلاعاتی که الان در دسترس ما نیست ولی با کمی فکر بهش دسترسی پیدا می کنیم | مخزن اطلاعات و خاطراتی که در هشیاری ما نیستند |
ایگو+ سوپر ایگو | ایگو+ سوپر ایگو | نهاد+ سوپر ایگو |
🔗 نظریه رشد فروید pdf
سوالات متداول
خلاصه نظریه فروید
فروید پدر روانکاوی هست و مفهوم نا خوداگاه را وارد روانشناسی کرد. او 5 مرحله رشد روانی جنسی را مطرح کرد و معتقد بود تثبیت در هر یک از مراحل باعث بروز مشکلاتی می شود. تکنیک های درمانی او شامل : تعبیر رویا ، تداعی آزاد ، تفسیر انتقال ، در نهایت رساندن بیمار به بینش و آگاهی از ناهشیاری بود.
مرحله احلیلی چیست
در این مرحله کودک از نگه داشتن و دفع ادرار لذت می برد. احلیل نماد قدرت هست و وقتی پسران متوجه می شوند داری احلیلی هستند که دختران ندارند احساس ارزشنمدی در آنها ایجاد می شود. تمایلات عورت نمایی در پسران در این مرحله به این دلیل هست
آثار
کتاب تعبیر رویا
مراحل رشد شخصیت فروید
فروید معتقد بود شخصیت ما از 3 بخش : هشیاری ، ناهشیاری و نیمه هشیاری تشکیل شده و بعد از آن مفاهیم اید ، ایگو و سوپر ایگو را جایگزین آنها کرد. 5 مرحله رشد شخصیت شامل : 1. دهانی 2. مقعدی 3. ادیپی 4.نهفتگی 5. تناسلی
زیگموند فروید چه گونه فوت کرد؟
او مبتلا به سرطان دهان بود و در سال های آخر عمرش درد و سختی ناشی از این بیماری بسیار او را آزار می داد و در نهایت با مصرف دوز های بالای مورفین خودکشی کرد
زیگموند فروید مبدا چه نوع روش درمانی بود؟
او مبدا درمان روانکاوی بود. هدف نهایی روانکاوی آگاهی از بخش های ناهشیار وجود و رسیدن به بینش هست . از دیدگاه دیگری هدف روانکاوی رسیدن به شخصیت تناسلی هست
تفاوت فروید و نئو فروید ها چه بود؟
نئو فروید ها مثل یونگ و.. با فروید موافق بودند که تجربیات دوران کودکی مهم هست ولی بر تاثیر عومل اجتماعی فرهنگی بر رشد هم تاکید داشتند . همین طور نئو فرویدی ها تاکید بیشتری بر کارکرد ها ایگو داشتند درحالیکه تمرکز بیشتر فروید بر اید بود.
نظریه فروید در مورد خدا
زیگموند فروید فردی خدا ناباور بود و معتقد بود دین را باید به نفع عقل و علم کنار گذاشت
از بزرگترین شاگردان فروید
اریک اریکسون / آلفرد آدلر/ کارل یونگ
📖 برای مطالعه بیشتر
- کتاب نظریه های رواندرمانی / پروچسکا/ فصل 2
- کتاب نظریه های رشد/ ویلیام کرین/ فصل 11
- en.wikipedia.org
- vrgl.ir
- www.verywellmind.com
- www.simplypsychology.org
ماخذ: b2n.ir
چه قدر این مطلب براتون مفید بود؟
میانگین 0 / 5. افراد 0
